Verblijven op onbereikbare plekken
2 december, 2023
Hoe kun je op een plek verblijven die fysiek niet betreedbaar is? Bijvoorbeeld omdat die plek niet meer bestaat of omdat de toegang er voor jou verboden is?
In mijn werk onderzoek ik als een archeoloog van het heden onze gebouwde leefomgeving. Ik focus me hierbij op door mij aangetroffen interieurs in leegstaande gebouwen of op braakliggende terreinen. Deze interieurs beschouw ik in hun geheel als archeologische vondsten. Ze wekken mijn nieuwsgierigheid, maar zij staan op het punt om te verdwijnen door sloop of renovatie. Of ze zijn vanwege bijvoorbeeld hun functie voor mij niet toegankelijk.
Het maken van tekeningen en maquettes stelt mij in staat om toch de ruimte te betreden en verkennen. Al zolang ik werk maak, maak ik schaalmodellen. Dat waren tot voor kort vrijwel altijd schetsen voor architecturale objecten en interventies. Dit jaar zijn zij uitgegroeid tot autonoom werk. Ze kunnen en mogen in het groot worden uitgevoerd, maar ze ontstaan nu niet meer voor dat doel.
In plaats van dat mijn maquettes aan een nieuw bouwwerk vooraf gaan, ontstaan ze nu pas als een bestaand bouwwerk verloren gaat. Soms lukt het om het bouwwerk eenmalig te betreden, waarna sloop snel volgt. Dan heb ik er dus toch, zij het vluchtige, herinneringen aan. In andere gevallen helpen archieven of verhalen van mensen die er wel zijn geweest mij. In al deze situaties eigen ik mij de vrijheid toe om een plek vanuit artistieke overwegingen te herscheppen. Mijn maquettes zijn dan ook nooit een kopie van de originele plek, maar weerspiegelen wat voor mij de essentie is van die plek. Ze zijn als het ware scenario’s voor de transformatie van een voorheen gebruikte ruimte naar een autonome ruimte die juist vrij is van functie. Al het overbodige is er uit gelaten en tot mijn verrassing ontstaan er dan ruimtes die fictiever lijken dan wanneer ze nog vol staan met mensen of spullen.
Mijn maquettes zijn het resultaat van herinneringen van mij of anderen aan een plek die ooit bestond, én van het geheugen van die plek zelf. Dit geheugen is gevormd door hoe die plek is ingericht, gebruikt en achtergelaten. Processen die zelf weer beïnvloed worden door politieke, maatschappelijke en persoonlijke ontwikkelingen. Door het maken van maquettes en tekeningen kan ik een dialoog voeren met de ruimte over diens geheugen. Als de oorspronkelijke plek inderdaad verdwenen is tegen de tijd dat een maquette af is, zie ik mijn maquettes ook wel als artistieke reïncarnaties.